İlhan İrem
Türk Pop Müziği'nin en önemli isimlerinden İlhan İrem bu hafta star bölümümüzün
konuğu oluyor. Bu kez bir değişiklik yaptık ve sanatçı hakkındaki bilgileri
hayranlarının biraraya geldiği internet grubundan rica ettik. Uzun bir
bekleyişin ardından nihayet onların imzasıyla bir İlhan İrem biyografisi ve
diskografisi yayınlıyoruz. Hemen belirtelim bu grup içindeki mail'leşmeler zaman
zaman İlhan İrem'i doğa üstü bir varlık gibi gösteriyor. Bize kalırsa yıllardır
dinlediğimiz İlhan İrem herşeyin aslında son derece basit halkalardan oluştuğunu
dile getirmeye çabalayan bir isim ve hiç istemediği halde bir yüce yaratık
muamelesi görüyor. bir sanatçının eserlerini hak ettiği yere koymanız yeterli,
onu ruhlar aleminin bilmem kaçıncı katına çıkarmanın da bir manası olmasa gerek!
Bu davranış o'na zarar veren bir silaha da dönüşebilir.
DİSKOGRAFİ: (1973-2003)
Single:
Birleşsin Bütün Eller / Bazen Neşe Bazen Keder (1973)
Yazık Oldu Yarınlara / Haydi Sil Gözlerini (1974)
Anlasana / Ne Güzel Bak Yaşamak (1975)
Bir Varmış Bir Yokmuş (Kuklacı Amca) / Hasretim Sana (1975)
Ver Elini / Üzülme Dostum (1975)
Havalar Nasıl ? / Gözünü Seveyim (1976)
Sensiz de Yaşanıyor (İşte Hayat) / Son Selam (1977)
Ayrılık Akşamı (Sazlıklardan Havalanan) / Sen Bilirsin (1978)
Bir Zamanlar / Yeni Bir Şarkı (1979)
Er Mektubu Görülmüştür / Bal Ağızlım (1980)
Albüm:
İlhan İrem 1973-1976 (1976)
Sevgiliye (1979)
Bezgin (1981)
Pencere (1983)
Köprü (1985)
Ve Ötesi (1987)
Dünden Yarına (1988)
Uçun Kuşlar Uçun (1989)
Pencere...Köprü...Ve Ötesi (1990)
İlhan-ı Aşk (1992)
Koridor (1994)
Romans (1994)
Sevgililer Günü / The Best Of İlhan İrem / 1. (1995)
Aşk İksiri / Cadı Ağacı / The Best Of İlhan İrem / 2. (1997)
Hayat Öpücüğü / The Best Of İlhan İrem / 3. (1998)
Bezginin Gizli Mektupları (2000)
Uçuk Mavi Pencere (2000)
Bulutlara Köprü (2000)
Düşler ve Ötesi (2000)
Seni Seviyorum (2001)
Altın Plaklar / Single:
Yazık Oldu Yarınlara
Anlasana
İşte Hayat
Sazlıklardan Havalanan
Altın Plaklar / Albüm:
Pencere
İlhan- ı Aşk
Sevgililer Günü
Kitaplar:
Pencere...Köprü...Ve Ötesi... (Öykü / 1985)
Uzaklarda Biri Var (Denemeler / 1987)
Katastrof (Şiirler / 1990)
Delirium (Denemeler / 1994)
Millennium (Denemeler / 1998)
Kişisel Resim Sergileri:
Bursa (iki kez) / Ankara / Antalya (iki kez) / Kuşadası / Dikili / İstanbul /
Gölcük / İzmir
İlhan İrem (Kronoloji):
1955 - Bursa'da 1 Nisan günü dünyaya geldi.
1969 - ...Ortaokul son sınıf... 14 yaşındaydı. Okulun lise bölümünde okuyan
müzisyenlerin çağrısıyla, okul orkestrasına solist olarak girdi.
1970 - Meltemler. Milliyet gazetesinin düzenlediği Liselerarası Müzik
Yarışmasında Marmara Bölgesi birincisi oldu. Aynı kadro ile 1972 senesine kadar
Bursa Çelik Palas Otelinde ve Uludağ diskolarında dans müziği şarkıcılığını
sürdürdü.
1973 - Besteci, söz yazarı, yorumcu olarak müzik dünyasına girdi. İlk 45'lik;
"Birleşsin Bütün Eller \ Bazen Neşe Bazen Keder".
1974 - İlk hit: "Yazık Oldu Yarınlara \ Haydi Sil Gözlerini" İkinci 45'lik.
1975 - "Anlasana \ Ne Güzel Bak Yaşamak" Üçüncü 45'lik.
1976 - "Bir Varmış Bir Yokmuş (Kuklacı Amca) \ Hasretim Sana". Dördüncü 45'lik.
Tanrı'yı sorguladığı, metafizik bağlamdaki ilk yapıtı 30.000 Adet basıldıktan
sonra gelen baskılar sonucu plak şirketi tarafından toplatıldı.
1975 - "Ver Elini \ Üzülme Dostum". Beşinci 45'lik.
1976 - "İlhan İrem 1973-1976". İlk 33'lük.
1976 - "Havalar Nasıl \ Gözünü Seveyim". Altıncı 45'lik.
1977 - "Sensizde Yaşanıyor (İşte Hayat) \ Son Selam". Yedinci 45'lik.
1978 - "Ayrılık Akşamı (Konuşamıyorum) \ Sen Bilirsin". Sekizinci 45'lik.
1979 - "Bir Zamanlar \ Yeni Bir Şarkı". Dokuzuncu 45'lik.
1979 - İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nın da yer aldığı çok kalabalık bir
müzisyen kadrosu eşliğinde doldurduğu senfonik anlamdaki ve kalıcı müzikaliteye
doğru ilk adımı olan albüm çalışması: "Sevgiliye". (Bu uzunçalarında ilk kez
akademik bir çalışmaya girmiştir, Esin Engin'in aranjörlüğünde ve yine ilk kez
kendisine ait olmayan bir şiir besteler: Nazım Hikmet - Hoşgeldin..) Bu albümün
şarkılarından "Bir Yıldız" ile 1979 Eurovision Türkiye finaline kalan sanatçı,
yarışamadan askere alındı.
1980 - Eylül ayında döndü. 70'li yıllar boyunca aşk baladları söyledikten sonra
bu tarihten itibaren bir değişim sürecine girdi. 80'lerin ikinci yarısında iyice
belirginleşen bu yeni çizgi, yeni bir dinleyici kitlesi ile bütünleşti. Bu arada
düşünceleriyle, görüntüsüyle, ürettikleriyle bambaşka bir İlhan İrem doğdu.
Sanatçının anlatımıyla bu değişim 12 Eylül sonrası gördüğü Türkiye
manzaralarında yaşadıklarıyla, birikimleriyle şekillenen bir değişimdi. İrem'in
anladığı manadaki Pop Müziğin erimesi, Arabesk'in krallığı, ardından gelen
piyanist ve udi şantörler, kısacası müziğin el değiştirmesi bir yana, asıl
devrimi başlatan, insan olarak, sanatçı olarak çok farklı bir çizgiye yönelişini
ateşleyen olgu, en yakınların başlayarak sevdiklerinde, arkadaşlıklarında, müzik
dünyasında ve neredeyse tüm Türkiye genelinde hissettiği duyarsızlık,
kalınlıktı. İnsanların birbirinden uzaklaşması, ilişkilerin, sevgilerin
şekilciliğe, sahteciliğe dönüşmesi, göçler ve Arabesk yaşamın teknoloji
transferi ile reaksiyona girip pop çağını patlatması. Böyle bir ortamda insan
olarak, sanatçı olarak hayatının anlamını sorgulamaya başladı. 1980 yılına kadar
ki hayatını gözden geçirince, içtensizlik, soluk, günü yaşayan anlamsız
kalabalıklar olduğuna karar verdiği insanların hepsinden ve ürettiklerinden çok
şekillerle ilgilenen popüler kültürden uzaklaştı. Bir anlamda yabancılaşarak
87'ye kadar sürecek bir inziva için evine kapandı. Kalın perdeleri sıkı sıkıya
örtülü Tarabya'daki evinde bugünkü İlhan'ı oluşturan uzun yalnızlıklar yaşadı.
Kendi içine, iç uzaylarına derin yolculuklar yapmayı öğrendi. Bu kapanış
70'lerin şarkılarındaki iyileşmez hüzünden mistik huzura, metafiziğe uzanan bir
serüven başlattı.
1981 - Döneme göndermeler içeren onuncu ve son 45'lik. "Er Mektubu Görülmüştür \
Bal Ağızlım" ve askerde yaptığı bestelerinden oluşan bir albüm : "Bezgin". Yedi
yıllık bir çalışmanın ürünü olan kesintisiz 148 dakikalık bir Rock Senfoni:
"Pencere... Köprü... Ve Ötesi..."
1983 - Yaşam, ölüm ve ölüm ötesinin anlatıldığı üçlemenin ilk ayağı olan
"Pencere". Şarkı sözlerindeki evrensel örgü ve derinlik, metafizik çıkışlı
kozmik açılımlar ve dünyadaki Senfonik Rock ekiplerinde bile az görülen yüksek
müzikalite.
1984 -Bulgaristan'da düzenlenen Altın Orfe yarışmasında, İlk önce Bulgar
şarkıları dalında "Merhaba Komşu" yu söyler ardından da uluslararası şarkıcı
dalında "Konuşamıyorum"u. Ama ne yazık ki dereceye giremez Türkiye. Ama İlan
İrem yine de 20 ülkeden 130 gazetecinin büyük bir kısmının oyu ile "Gazeteciler
Özel Ödülü"nü alır.
1985 - "Köprü": Enerji dönüşümü bağlamında ölümün anlatımı. Yayınlanan ilk
kitap: "Pencere... Köprü... Ve Ötesi... (Hikaye)" Yıllardır çizgiyle yaşayan ilk
kez bir plağın öyküsünü çizgileriyle anlatacaktı. Aynı yıl İlhan İrem'in
üretimlerindeki titreşimleri algılayan, "Işık ve sevgiyle" felsefesini
hayatlarına geçiren dinleyicileri tarafından İrem Bağı adlı birliktelik kuruldu.
1986 - Türkiye'ye Eurovision'da en iyi ikinci dereceyi getiren "Halley"
projesini kurgulayıp, sözlerini yazdı, besteci Melih Kibar'a teslim etti. TRT
ile olan sorunları yüzünden yurt dışındaki yarışmaya gitmedi. Resim çalışmaları
ve Bursa'da ilk sergi.
1987 - İrem müziğinin evrensel huzura ve meditasyon boyutlarına ulaştığı albüm:
"Ve Ötesi". Yayınlanan ikinci kitap: "Uzaklarda Biri Var (Denemeler)".
1988 - Eski ve yeni dinleyicileri buluşturmak adına bir albüm: "Dünden Yarına".
1989 - "Uçun Kuşlar Uçun" albümü. Bandrol kuruluna takılan ve albüme alınmayan,
yayını ve çalınması yasak şarkı "Blues For Molla"
1990 - Üçüncü kitap: "Katastrof (Şiirler)".
1991 - Hansu ile evlendi (1 Ekim).
1992 - "İlhan-ı Aşk" albümü.
1994 - "Koridor": 8 yılda tamamlanan yapıt bir anlamda ulaşılan şiirsel ve
müzikal yetkinliğin, İlhan İrem felsefesinin manifestosu niteliğinde. "Delirium
(Denemeler)": Dördüncü kitap. Ayrıca sert ritimli şarkılar ayıklanarak ve bazı
ilavelerle Koridor albümünün meditasyon versiyonu "Romans" albümü.
1995 - "Sevgililer Günü \ The Best Of İlhan İrem1" albümü.
1997 - "Aşk İksiri & Cadı Ağacı \ The Best Of İlhan İrem 2" albümü.
1998 - "Hayat Öpücüğü \ The Best Of İlhan İrem3" albümü ve
"Millenium/Sanalizasyon Fareleri, Yarasalar Ve Diğerleri (Denemeler)" kitabı.
2000 - İlhan İrem sevecenlerden gelen yoğun istek üzerine 1980'li yıllarda
çıkardığı Bezgin, Pencere, Köprü, Ve Ötesi isimli albümlerini tekrardan orijinal
olarak dört yeni albümde çıkardı. Bunlar "Bezginin Gizli Mektupları", "Uçuk Mavi
Pencere", "Bulutlara Köprü", "Düşler ve Ötesi" isimleriyle 2000 yılında tekrar
piyasaya çıktı.
2000 - 5 Aralık 2001 İlhan İrem'in babası 75 yaşındaki Nahit Aldatmaz, önceki
akşam Bursa'da vefat etti.
2001 - İlhan İrem uzun süredir üzerinde çalıştığı albümü altı yıldan sonra
tamamladı ve piyasaya çıkardı. "Seni Seviyorum"